Badania wymagające szczególnego zastosowania się do zaleceń
Lp. | Nazwa badania | Uwagi |
1 | Antygen specyficzny gruczołu krokowego (PSA) | Jakiekolwiek podrażnienie mechaniczne gruczołu krokowego może spowodować wzrost stężenia PSA. Dotyczy to zabiegu chirurgicznego, biopsji gruczołu, cewnikowania pęcherza, USG gruczołu krokowego, wycięcia fragmentu gruczołu krokowego (wiarygodny pomiar PSA powinien być oznaczony dopiero po ok. 6 tygodniach po zabiegu),intensywnego uprawiania sportu, infekcji, jazdy na rowerze. Na badanie należy zgłosić się przed w.w. zabiegami. |
2 | Lipidogram | Stężenie cholesterolu, frakcji HDL oraz LDL jest w dużej mierze zależne od stosowanej diety, palenia papierosów, ilości spożywanego alkoholu oraz stresogennego trybu życia. Na 1-2 tygodnie przed badaniem pacjent powinien stosować dotychczasową dietę oraz dotychczasowy tryb życia. Należy nie spożywać alkoholu 2-3 dni przed badaniem. Badanie należy wykonać po upływie 12- 14 godzin od przyjęcia ostatniego posiłku. Przed badaniem pacjent powinien przebywać w spoczynku min. 30 min. Pozycja stojąca powoduje wzrost cholesterolu HDL oraz trójglicerydów o ok. 10%. |
3 | Doustny test tolerancji glukozy (DTTG) |
1. Badanie wykonuje się tylko ze skierowaniem od lekarza. |
4 | Hormon wzrostu | Hormon wzrostu wydzielany jest przez organizm pulsacyjnie, a jego stężenie waha się od 0- 220 pmol/l. W tym przypadku krew należy pobrać kilkakrotnie w małych odstępach czasu, a ostateczny wynik przedstawiany jest jako średnia z kilku oznaczeń ( szczególne znaczenie w przypadku diagnozowania akromegalii). Dobowy szczyt wydzielania tego hormonu przypada na pierwsze godziny snu. Wydzielanie hormonu wzrostu pobudza głód, hipoglikemia, duży wysiłek fizyczny, bogato-białkowy posiłek, stres, niektóre leki oraz hormony. |
5 | Katecholaminy (adrenalina, noradrenalina) | Na trzy dni przed badaniem pacjenci nie powinni spożywać bananów, czekolady, kawy owoców cytrusowych i przyjmować salicylanów ( aspiryny). Stres wzmaga wydzielanie katecholamin. |
6 | Kinaza kreatynowa | Wzrost aktywności obserwowany jest u pacjentów po zabiegach chirurgicznych, iniekcjach, zatruciach alkoholem, wysiłku fizycznym u osób prowadzących mało aktywny tryb życia. |
7 | Klirens kreatyniny | W dniu poprzedzającym pobranie krwi należy przeprowadzić dobową zbiórkę moczu. W dniu pobrania krwi należy przynieść 50 ml. moczu ze zmierzonej objętości dobowej zbiórki. Krew pobrać rano między godziną 700 a 900. Pacjent powinien być na czczo. |
8 | Dobowa zbiórka moczu (DZM) | Przed przystąpieniem do badania należy zaopatrzyć się w pojemnik z podziałką o objętości 2,5 litra oraz jednorazowy pojemnik do badania ogólnego moczu. Zbiórkę moczu rozpoczyna się rano (np. o godz 700), a kończy dnia następnego o tej samej porze. Pierwszą porcję moczu należy oddać do toalety. Kolejne porcje moczu łącznie z pierwszą porcją pobraną dnia następnego należy oddać do wcześniej przygotowanego pojemnika. Przez cały czas prowadzenia zbiórki należy przechowywać pojemnik w chłodnym miejscu. Po zebraniu całego moczu należy zmierzyć jego objętość i zapisać. Następnie wymieszać dokładnie mocz i pobrać ok. 50 ml moczu do małego pojemnika , zakręcić dokładnie ,opisać pojemnik imieniem, nazwiskiem, ilością zebranego moczu ( w mililitrach) , dostarczyć do laboratorium. Oznaczenie poziomu wapnia i fosforanów w dobowej zbiórce moczu wymaga zastosowania środka konserwującego- 5ml. 6 M HCl (kwas solny), który należy dodać do pierwszej zbieranej porcji moczu i razem wymieszać. Kwas solny przeznaczony do oznaczania poziomu wapnia i fosforanów w dobowej zbiórce moczu wydaje pracownik laboratorium. Po każdej dodanej kolejnej porcji moczu należy każdorazowo wymieszać zawartość moczu w pojemniku. |
9 | Kortyzol i ACTH | Pacjent powinien być na czczo. Ze względu na dobowy rytm wydzielania tych hormonów krew należy pobrać rano około godz. 800 lub według ścisłych wskazań lekarza. Zazwyczaj powtarza się pomiar hormonów również o godzinie 2000. |
10 | Testosteron | U mężczyzn obserwuje się rytm dobowy wydzielania testosteronu: szczyt wydzielania około godziny 700 natomiast wydzielanie najniższe około godziny 2000 |
11 | Prolaktyna | Na poziom prolaktyny mają wpływ: rytm dobowy, stres, mechaniczne podrażnienie brodawek sutkowych (wzrost poziomu prolaktyny), duży wysiłek fizyczny oraz umysłowy. Przed badaniem nie należy drażnić mechanicznie piersi (badanie, współżycie). Krew należy pobrać rano, najlepiej po 1 godzinie od obudzenia się. |
12 | Prolaktyna, test stymulacji metoklopramidem | Krew pobiera się na czczo, w godzinach rannych, najlepiej po godzinie od momentu obudzenia się. Przed wykonaniem badania nie należy masować piersi i podejmować współżycia. Podczas trwania testu pacjent powinien wstrzymać się od przyjmowania posiłków i napojów oraz unikać wysiłku fizycznego. Po pierwszym pobraniu krwi pacjent otrzymuje 1 tabletkę (10 mg) metoklopramidu, którą należy popić wodą. Krew pobiera się po 60 i 120 minutach od momentu podania leku lub wg wskazań lekarza. |